پرسش:آیا ادیان غیر توحیدی هم در حال حاضر وجود دارد؟
پاسخ:
تمام ادیان الهی در اصل ، دین توحیدی بوده اند ؛ لکن به مرور زمان دچار تحریف شده و آلوده به شرک شده اند. لذا در عصر حاضر تنها دین توحیدی به معنای حقیقی کلمه ، دین اسلام می باشد و باقی ادیان الهی مثل مسیحیّت و یهودیّت و آیین زرتشت ، هم دچار تحریف در اصول اعتقادی خود گشته اند هم کتابهای آسمانی آنها تحریف شده اند...
با توجه به بطلان پلورالیسم دینى این مسأله روشن مى شود که در هر زمان تنها یک دین مى تواند بر حق یا دین برتر باشد. لیکن سؤال اینجاست که راه و معیارى براى بازشناسى دین حق از میان دیگر ادیان - که همه دعوى صدق و حقانیت دارند - وجود دارد یا نه؟ و اگر راهى هست چیست؟
باید گفت که خوشبختانه شاخص ها و سنجه هاى مختلفى براى این مسأله وجود دارد. شاخص هاى اساسى حقانیت یک دین چهار چیز است:...
پلورالیسم دینی را می‌توان مشتمل بر گمانه‌های زیر دانست:
1ـ منظور از حقانیت ادیان این است که اولاً اعتقادات همه آنها به طور نسبی صادق است و هیچ دینی از حقانیت مطلق برخوردار نیست. (پلورالیسم نسبی صدق)
2ـ پذیرش و تعبد به هر دینی جایز بوده و هیچ ترجیحی برای پذیرش دینی نسبت به دین دیگر وجود ندارد. (پلورالیسم اعتبار)
3ـ همة ادیان از نظر سعادت و رستگاری پیروانشان تأثیر برابر دارند. (پلورالیسم نجات)...
اساساً غیر ممکن است که انسان دین نداشته باشد. دین یعنی راه و روش زندگی کردن. مگر بدون راه و روش، می توان زندگی کرد. حتّی گوسفند هم نمی تواند بدون راه و روش زندگی کند کجا رسد انسان. شما اگر سبک زندگی گوسفند را با سبک زندگی گربه مقایسه کنید می بینید که هر کدام سبک مخصوصی برای زندگی دارند؛ یعنی هر کدام دین خاصّی برای خود دارند. حتّی کفّار هم دین دارند، یعنی راه و روشی برای زندگی دارند. بت پرستی هم نوعی دین است؛ ضدیّت با خدا هم نوعی دین است.
خدای متعال « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ ـ قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ (1) لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ (2) وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ (3) وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ (4) وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ (5) لَکُمْ دینُکُمْ وَ لِیَ دینِ.»
پس کفر و شرک هم نوعی دین است که فرمود: « لَکُمْ دینُکُمْ وَ لِیَ دینِ ــ دین شما، برای شما و دین من برای من.»
خلاصه آنکه، اساساً غیر ممکن است انسانی بدون دین (سبک زندگی) باشد. حال سوال این است که از بین این همه ادیان (سبکهای زندگی) کدام دین، حقّ است و سعادت ابدی انسان را تأمین می کند؟ پاسخ این است: آن دینی که صد در صد از سوی خداست. چون فقط خدا می تواند راه و روشی برای زندگی بشر ارائه دهد که سعادت ابدی او را تأمین کند. غیر خدا، به خاطر ناقص بودن علمشان توان ارائه ی چنین برنامه ای را ندارند. پس عقل حکم می کند که انسان تابع دینی باشد که صد در صد از سوی خداست. اگر تابع چنین دینی نشد، چنین نیست که بی دین بماند، بلکه در هر حال دین خواهد داشت؛ لکن وقتی دین الهی نداشت، دین بشری یا شیطانی خواهد داشت.
دین در لغت یعنی راه و روش؛ و در اصطلاح یعنی راه کامل شدن و ساخته شدن. لذا دین حقّ ـ نه دین ساختگی ـ یعنی نقشه ی وجودی کاملترین مصداق انسان. چون نقشه ی وجودی یک موجود، یعنی روش ساخت آن موجود، مثل نقشه ی ساختمان که روش ساخت ساختمان را نمایان می سازد، یا نقشه ی ساخت هواپیما که بر اساس آن، هواپیما ساخته می شود. دین حقّ نیز نقشه ی وجودی انسان کامل است؛ لذا آنکه به دین حقّ عمل کند، انسان کامل می شود...
در قسمت قبل به بررسی رابطه انسان و دین و کارکردهای دین که شامل معنا بخشیدن به حیات، بهداشت، سلامت و آرامش روان، سازگارسازى جهان درون و برون؛ کاهش رنج ها پرداختیم. در این شماره به ادامه کارکردهای دین می پردازیم. ان شاء الله که ما رو با نظراتتون یاری کنید...
اساسی‌ترین پرسش انسان درباره دین این است که دین چه فایده و چه لزومی دارد؟ چرا باید دیندار بود؟ رابطه دین و انسان چگونه رابطه‌ای است؟ آیا زندگی بدون دین امکان‌پذیر است و در این صورت، دینی زیستن بهتر است یا زندگی منهای دین؟ پس از روشن شدن چرایی و ضرورت دین این سئوال پدید می‌آید که آیا می‌توان به هر دینی پای‌بند؟ آیا همه ادیان با هم برابرند و گزینش هر دینی کاملاً شخصی و سلیقه‌ای است؟ یا در میان ادیان موجود حق و باطل، نیک و بد یا خوب و خوب‌تر وجود دارد و لاجرم و به حکم خرد باید برترین را برگزید؟ در گام سوم، برای یک مسلمان یا کسی که به اسلام دعوت می‌شود این سئوال پدید می‌آید که آیا دین برتر همان اسلام است؟ کدامین دلیل پشتیبان این مدعاست و چگونه می‌توان آن را با سنجه‌های عقلی آزمود؟ اکنون بر آنیم که به یاری خداوند با رعایت اختصار به بررسی پرسش‌های یادشده بپردازیم...
در این که انسان نسبت به حیوانات موجودی است ویژه با راه تکاملی خاصّ شکّی نیست. حیوانات پاسخ نیازهای ذاتی خود را به صورت غریزه در درون خود دارا هستند لذا نیازی به هدایت بیرونی ندارند. امّا انسان ، تنها بخشی از پاسخ به نیازهای ذاتی خود را به صورت درونی داراست که عمدتاً نیازهای اوّلیّه هستند. این پاسخهای درونی ابتدایی ولی بنیادی را در بُعد مادّی ، غریزه و در بُعد معنوی و فوق مادّی ، فطرت می نامند.
امّا این مقدار آگاهی درونی کافی برای تمام نیازهای مادّی و معنوی انسان نیست. از اینرو انسان دائماً در پی آن است که پاسخ بسیاری از نیازهای خود را از بیرون ذات خود به دست آورد. ضرورت وجود دین و هدایت الهی و نیاز انسان به چنین هدایتی از برون ذاتش نیز دقیقاً از همین امر ناشی می شود...
تقلید در اصول دین جایز است؟
مقدمه:
مشهور است که «اصول دین تقلیدی نیست» و یا اینکه «تقلید در اصول دین جایز نمی باشد»، اصل این گفتار صحیح است ، چون خداوند انسان را عاقل آفریده و عقل برای او حجت است. اما نکته ای که حتما باید بدان توجه کرد اینست که سطح عقل ها و فهم ها یکسان نیست، لذا انسانهای عاقل خود در موارد فراوانی در امور ضروری زندگی؛ درک می کنند که باید به شخص فهیم تر رجوع کنند. بر همین اساس روشن است که اگر همینتقلید بر اساس تحقیق عاقلانه و روشمند باشد صحیح و هدایت بخش خواهد بود. فلذا شخص نیاز نیست تمام مسائل پیچیده اصول دین را همراه با شبهات آن فرا گیرد. همینکه با روش عقلی از کسی تقلید کند که سخن او مستند و متکی به برهان عقلی یا وحی قطعی باشد ،این تقلید او درست می باشد. چون در اصول دین یقین معتبر است؛ نه استدلال تفصیلی به تمام مسائل. آنچه مذموم و طرد شده است اینست که آدمی در مسائل بنیادین تفکر خود بدون اندیشه و حتی بدون تقلید با پشتوانه عقلانی از دیگران تقلید کورکورانه نماید، همانند مشرکان که قرآن کریم به شدت تقلید آنان را از اجدادشان نکوهش می نماید. وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَى مَا أَنْـزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُوا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لا یَعْلَمُونَ شَیْئًا وَلا یَهْتَدُونَ(المائدة 104)
در ادامه از تفسیر ارزشمند تسنیم حضرت استاد علامه جوادی آملی مطالبی آماده شده است که تقدیم میگردد، امید است که بهره لازم را از معارف ثقلین ببرید...
در مورد دین تعاریف فراوانی ارائه شده، از جمله اینکه دین مجموعه ای از آموزه های اعتقادی، اخلاقی و عملی است. از بین این سه مجموعه، آموزه های اعتقادی، اساسی ترین بخش هر دین را تشکیل می دهند. بین این آموزه های اعتقادی نیز برخی آموزه ها، نقش زیر بنایی داشته، بار تمام آموزه های دین را بر دوش می کشند؛ به نحوی که اگر یکی از این آموزه ها سست شوند، تمام آموزه های دین فرو می ریزند لذا این گونه آموز ها را اصول دین یا ارکان اعتقادی دین
می نامند...
